Koniec roku to czas dokonywania wzmożonych decyzji zakupowych. Niedawno na całym świecie obchodziliśmy Black Friday, czyli ten jeden dzień w roku, gdy sklepy kuszą nas niebotycznymi promocjami. W najbliższych dniach będziemy zaabsorbowani zamówieniami prezentów dla bliskich, do czego zachęcają liczne świąteczne wyprzedaże. Nierzadko stosowane strategie marketingowe okazują się w istocie nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Jako konsumentowi* przysługuje Ci szereg praw w tym zakresie, który wkrótce ulegnie rozszerzeniu. Natomiast jeśli jesteś przedsiębiorcą, powinieneś zapewniać realizację tych praw poprzez wdrożenie nowych obowiązków do swojej działalności.
Czym jest dyrektywa Omnibus?
Dyrektywa Omnibus** to akt prawa unijnego, uchwalony w 2019 roku, który wprowadza istotne zmiany w prawie konsumentów. Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, została zobowiązana do jej implementowania, czyli wdrożenia do krajowego porządku prawnego. Omawiane przepisy zaczną obowiązywać w Polsce 1 stycznia 2023 r., dlatego warto się im przyjrzeć.
Co zmienia dyrektywa Omnibus?
Po pierwsze Dyrektywa Omnibus wprowadza zakazy, których respektowanie będzie obowiązkiem przedsiębiorców. Jest to m.in.:
- zakaz zamieszczania nieprawdziwych opinii oraz rekomendacji konsumenckich, takich jak polubienia w mediach społecznościowych,
- zakaz zlecania zamieszczania takich opinii innym osobom z myślą o promowaniu własnych produktów,
- zakaz manipulowania opiniami i rekomendacjami konsumenckimi, na przykład przez publikowanie tylko pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych.
Oznacza to, że jako przedsiębiorca nie będziesz mógł kupować opinii od podmiotów trzecich oraz zamieszczać tylko pozytywnych opinii na swoich stronach internetowych. Złamanie takiego zakazu może być uznane za nieuczciwą praktykę rynkową i skutkować otrzymaniem dotkliwej kary od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
O czym przedsiębiorca powinien poinformować konsumenta?
Przepisy dyrektywy Omnibus wprowadzają zmiany w zakresie informowania konsumenta o cenach. Obok wzmianki o obniżonej cenie towaru lub usługi, jako przedsiębiorca będziesz zobowiązany zamieścić także informację o najniższej cenie tego towaru lub usługi, jaka obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Wprowadzana regulacja ma na celu chronić konsumentów przed nieuczciwymi strategiami marketingowymi.
O parametrach wyszukiwania słów kilka
Dyrektywa Omnibus wprowadza także istotny obowiązek informacyjny po stronie dostawców internetowych platform handlowych***. Nowe przepisy wskazują, że konsument powinien być m.in. poinformowany o tym, dlaczego dana oferta umiejscowiona jest w górnej części serwisu, a inna w dolnej. Takie zjawisko zostało nazwane “plasowaniem”. Czynniki o jakich dostawcy internetowych platform handlowych powinni informować to np. liczba pozytywnych opinii, aktywność w serwisie, cena, czy dostępność. Spełnienie tego wymagania może wiązać się z koniecznością dokonania przez Ciebie zmian w regulaminie Twojego sklepu czy wyglądzie strony internetowej.
Umowa zawarta z osobą trzecią a obowiązek informacyjny
Od 1 stycznia 2023 r. zmieni się także obowiązek informacyjny dotyczący prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli jesteś dostawcą internetowej platformy handlowej będziesz zobligowany do informowania konsumentów o tym, czy osoba trzecia oferująca towary na Twojej platformie jest przedsiębiorcą. W tym celu, osoby trzecie powinny składać oświadczenia, których wyegzekwowanie i zebranie leży po stronie dostawcy internetowej platformy handlowej. Jeżeli osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe oświadcza, że nie jest przedsiębiorcą, dostawca internetowej platformy handlowej powinien zamieścić krótkie oświadczenie informujące o braku zastosowania przepisów konsumenckich do zawartej umowy (pomiędzy osobą trzecią a konsumentem). Nowe zasady wymuszają więc zmiany checkboxów na stronach internetowych oraz dostosowanie regulaminów sklepowych.
* konsument – osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (art. 221 Kodeksu cywilnego)
** dyrektywa Omnibus – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady (1) 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (2) 98/6/WE, (3) 2005/29/WE oraz (4) 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta,
*** dostawca internetowej platformy handlowej – przedsiębiorca, który zapewnia konsumentom internetową platformę handlową (przykłady internetowej platformy handlowej to np. Olx, Vinted, Gumtree).
Współautorstwo: adwokat Aleksandra Zomerska